W Wigilię 2022 roku, ku pamięci przyjaciela Marka Nowakowskiego

NARODOWE DZIEDZICTWO KULTUROWE – MAREK NOWAKOWSKI (Marek Krzysztof Nowakowski) – Słynny pisarz – Genealogia i Pochodzenie Przodków, to on kiedyś przekazał nam swoje wszech-wieczne zdanie “Nie jesteśmy znikąd, jesteśmy stad”.

Ku pamięci o nim i jego przodkach, to co udało mi się na dziś odnaleźć:

Marek Nowakowski – Wikipedia:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Marek_Nowakowski

Marek Nowakowski “Errata do Biografii” – film na YouTube, wzruszający firm o Przyjacielu, i w pierwszych kadrach z dotykiem wspólnego domu, z przy ulicy wtedy Zachodniej 2 w Warszawie – Włochach:
https://www.youtube.com/watch?v=YpZQWhEdKdY

I. POCHODZENIE I ZNACZENIE NAZWISKA –

Według najwybitniejszych polskich etymologów, każde polskie nazwisko niesie wartość kulturową i dziedzictwo etniczne:
Źródło 1. “Nazwiska Polaków Słownik Historyczno-Etymologiczny”, zespół Prof. K. Rymuta, DWN Kraków 2001, tom II L-Ż, str. 164:
Nazwisko Nowakowski, notowane w Polsce od 1642 roku, w gałęzi nazwisk pochodzi od nazwiska/nazwania Nowak, notowane od 1335 roku, te pochodzi od staropolskiego języka i słowa “nowak” – człowiek nowy, przybysz” – a więc ten, który przybył do miejsca, skąd i jakiego? – będzie badane o odrębnych analizach.
Źródło głębsze 2. “Słownik Najstarszych Nazwisk Polskich Pochodzenie Językowe (XII – XV wiek)”, Zofia Kowalik-Kaleta, Leonarda Dacewicz, Beata Raszewska-Żurek, Instytut Slawistyki PAN, Warszawa 2007, tom I, strona 106: Nowak, “nowak, nowy człowiek w danym środowisku” Sstp – od 1335 roku, odap. strona 135, 137 “Historia Nazwisk Polskich na Tle Społecznym i Obyczajowym (XII-XV wiek), Zofia Kowalik-Kaleta, Instytut Slawistyki PAN, Warszawa 2007.

————————————————————————————————————————————————————

Dla pasjonatów genealogii notujemy najstarsze archiwalne zapisy w Polsce dotyczące nazwiska Nowak – do dalszych analiz pochodzenia i wywodu każdego rodzinnego nazwiska Nowak: Tom I str. 135: NOWAK: Present(e) … Nicolao Nouak, 1335 KMłp 643. ; Tom I str. 157: NOWAK: Iacobo (dat.) dicto Nowak 1356 RmK I 1682. (rok wydania).

A więc potencjalny pierwszy przodek o nazwisku NOWAK, zanotowany w polskich archiwach, to Mikołaj Nowak rok 1335, oraz Jakub Nowak rok 1356.

W tym miejscu opublikowana będzie pro publico bono analiza wymienionych dokumentów źródłowych dotyczących polskich archiwaliów w temacie najstarszych zapisów dotyczących nazwiska Nowak – Mikołaj Nowak 1335 rok, oraz – Jakub Nowak 1356 rok:

—-

 

—-

---

 

2. HISTORIA RODZINY – tylko po najprostszej linii miecza. Nie wszystkie dane mogą być dostarczone, ze względu występujące braki w zasobach metrykalnych wymienionych parafii i archiwów lokalnych. Generalnie, dane oparte są na źródłach dostępnych w necie.

I. MAREK NOWAKOWSKI – Twórca, Pisarz, Scenarzysta, Aktor, Poeta, urodzony w Warszawie dnia 2 kwietnia 1935 roku – zmarły dnia 16.05.2014 roku, pochowany – Cmentarz Wojskowy w Warszawie, przy jego pochowaniu i grobie pięknie zagrał i zaśpiewał Muniek Staszczyk z zespołu T. Love, też z Włoch pod Warszawą.

II. Rodzicami jego byli:

ANTONI NOWAKOWSKI, urodzony dnia 11.06.1896 roku w parafii Brzozów, zmarły dnia 29.07.1981 roku w Warszawie, pochowany – warszawski Cmentarz Stare Powązki,
oraz
STANISŁAWA NOWAKOWSKA z domu JABŁOŃSKA, urodzona dnia 17.05.1902 roku w Mieniu par. Cegłów, ojciec Franciszek Jabłoński z tegoż Mienia, zmarła dnia 7.02.1991 roku, pochowana w Warszawie przy mężu.

Informacje na temat genealogii rodziny mamy Stanisławy Jabłońskiej przesłane przez uczestnika forum PTG Polskiego Towarzystwa Genealogicznego “Marek70” z Warszawy:

(są to informacje genealogiczne, przepraszamy za ilość, ale mogą one być przydatne przy dalszych genealogicznych badaniach przez inne osoby – rodziny)

I.
1. Stanisława Jabłońska 1v Nowakowska (ur. 17/05/1902 Mienia par. Cegłów)

II.
2. Franciszek Jabłoński (ur. 1862 Mienia par. Cegłów; oo z Rozalią Świątkowską 1897 par. Latowicz)
3. Rozalia Świątkowska (ur. 30.09.1874 Strachomin par. Latowicz)

III.
4. Szczepan Jabłoński (ur. 1826 23/12/1826 Dębowce par. Jeruzal; oo z Marianną Zychowicz 14/11/1847 Cegłów; zm. 25/01/1867 Szpital Mienia par. Cegłów)
5. Marianna Żuchowicz/Zychowicz (ur. 30/11/1829 Mienia par. Cegłów; 1v Jabłońska; 2v Podobas)
6. Stanisław Świątek/Świętek vel Świątkowski ( oo
7. Marianna Ożarek

IV.
8. Paweł Jabłoński
9. Marianna Proczka
10. Jakub Zychowicz (ur. 1793
11. Katarzyna Materka ( ur. 1797
12. Franciszek Świętek
13. Weronika Miedka
14. Mikołaj Ożarek
15. Dorota Nidka

V.
16. Kazimierz Jabłoński
17. Krystyna
18. Tomasz Proczka
19. Urszula Wróbel
20. Wojciech Zychowicz
21. Agnieszka Kielik
22. Grzegorz Materka
23. Anna Kieliszczyk
24. Mikołaj Świętek
25. Małgorzata Reda
26. Bernard Nidek
27. Katarzyna Piewka
28. Karol Ożarek
29. Małgorzata Bojanek
30. Jan Nidek
31. Małgorzata Walnoska

VI.
32. – Jabłoński
33. –
34. –
35. –
36. Marcin Proczka
37. Franciszka
38. – Wróbel
39. –
40. – Zychowicz
41. –
42. – Kielik
43. –
44. – Materka
45. –
46. Kazimierz Kieliszczyk
47. Justyna
48. Walenty Świątek
49. Katarzyna
50. Franciszek(?) Reda
51. Marianna(?)
52. Kazimierz Nidkiewicz
53. Franciszka
54. – Piewka(?)
55. –
56. Fabian Ożarek
57. Katarzyna
58. Grzegorz(?) Bojanek
59. Ewa
60. – Nidek(?)
61. –
62. – Walnoski/Walewski
63. –

Ewentualny ciąg dalszy w opracowaniu innego koordynatora tym razem badań rodziny Stanisławy Jabłońskiej – jeśli będą wyniki, link będzie podany tu: ……………………..

…

Uwaga ogólna: Przesłane linki www do dokumentów z otwartych baz internetowych i archiwów. Nie wszystkie odnalezione rodzinne dokumenty – metryki – historyczne opisy są tu publikowane, ze względu na rosnącą obszerność materiału – w tym miejscu jest on już za duży, być może będzie wymagał opracowania książkowego?

Metryka aktu urodzenia Antoniego Nowakowskiego przesłana przez uczestnika forum PTG Polskiego Towarzystwa Genealogicznego “Wiesław_F”:
https://metryki.genealodzy.pl/index.php?op=pg&ar=2&zs=1245d&se=&sy=151&kt=3&plik=057-060.jpg&x=964&y=372&zoom=1

Metryka urodzenia Stanisławy Nowakowskiej z domu Jabłońskiej przesłana przez uczestnika forum PTG Polskiego Towarzystwa Genealogicznego “Sroczyński_Włodzimierz” (przykład pełnego skanu):

Dane z bazy pochowanych Antoniego i Stanisławy cmentarza w Warszawie przesłane przez uczestnika forum PTG Polskiego Towarzystwa Genealogicznego “Wiesław_F”:
https://cmentarze.um.warszawa.pl/pomnik.aspx?pom_id=31463

Metryka ślubu Antoniego Nowakowskiego ze Stanisławą Jabłońską, rok 1927, parafia Sochaczew, akt nr 38, przesłana przez uczestnika forum PTG Polskiego Towarzystwa Genealogicznego “Wiesław_F”:
https://metryki.genbaza.pl/genbaza,detail,376585,20

A więc ślub wzięli w parafii Sochaczew, dnia 14.07.1927 roku “o godzinie dziesiątej z rana”.

Według metryki ślubu Antoni Nowakowski “zamieszkały nauczycielem w Sochaczewie”, lat 31 (czyli urodzony w roku 1896), syn Ignacego Nowakowskiego i Małgorzaty Nowakowskiej z domu Kalinowskiej : Stanisława Jabłońska “zamieszkała nauczycielka w Sochaczewie”, lat 25 (czyli urodzona w roku 1902), córka Franciszka Jabłońskiego i Rozalii Jabłońskiej z domu Świątkowskich.

Stąd, jeśli można, wspomnienie o rodzicach Antoniego Nowakowskiego i Stanisławy Jabłońskiej za ich wysiłek i zapewnienie odpowiedniego wychowania, pozwalającego dzieciom na uzyskanie tak cennego społecznego statusu i profesji nauczycieli w Sochaczewie. Zakładamy, że Antoni i Stanisława to są osoby, które następnie przeniosły się do Włoch pod Warszawą, gdzie Antoni Nowakowski od roku ok. 1930 został poproszony o stworzenie od podstaw miejscowej szkoły (organizował społeczną zbiórkę funduszy i nadzorował budowę tej szkoły). Został jej wieloletnim kierownikiem, uczył tam matematyki i fizyki, żona Stanisława Nowakowska uczyła języka polskiego i nauk przyrodniczych. Mieszkali w parterze domu prawie naprzeciwko kościoła we Włochach, z wtedy adresem ulica Zachodnia 2. Przyjaźnili się z właścicielką domu Eugenią Maternicką i jej rodziną – młody Marek Nowakowski był jej ulubionym “Krzysiem”.
(źródła – rodzinne fotografie i książki / wspomnienia / opowiadania Marka Nowakowskiego)

---

II.1 Rodzonym bratem Antoniego Nowakowskiego był Stanisław Nowakowski.

Oto bardzo cenna pierwsza wiadomość otrzymana od członka jego rodziny na forum PTG Polskiego Towarzystwa Genealogicznego,w dniu 6.01.2023 roku, – jeśli zostaną od tej rodziny przesłane dalsze informacje, będą one umieszczane w tym podpunkcie Historii Rodziny Nowakowskich.

danielsen76

Temat postu:   Wysłany: 06-01-2023 – 11:40

Dołączył: 06-01-2023 Posty: 1 Status: Offline

Super praca! Właśnie, za namową żony zacząłem tworzyć drzewo genealogiczne i utknąłem, a Wasze badania rozjaśniły mi nieco obraz mojej rodziny. Pamiętam Marka z dzieciństwa, kiedy wpadał na pogawędki do mojego dziadka Bohdana. Ich ojcowie – Stanisław i Antoni – byli rodzonymi braćmi. Stanisław po ślubie osiedlił się na Emilianowie. Co ciekawe, córka Stanisława, Teresa, również osiedliła się w Sochaczewie i została nauczycielką, co potem kontynuowały jej córki. Mój dziadek, Bogdan, po wojnie osiedlił się w Warszawie.

——————————————————————————————————————————————————————-

III. Dziadkami jego po linii miecza byli:

IGNACY NOWAKOWSKI, ur. ok. roku 1863 oraz MAŁGORZATA NOWAKOWSKA z domu KALINOWSKA.

Ślub wzięli w parafii Brzozów, dnia 24.10.1886 roku, Ignacy Nowakowski podany był w parafialnej księdze ślubów jako “gospodarz z Dawidowa”.

Informacje przesłane przez uczestnika forum PTG Polskiego Towarzystwa Genealogicznego “Wiesław_F”.

Kolejny post od uczestnika forum PTG Polskiego Towarzystwa Genealogicznego “Robert_Kostecki”:

Idąc za wskazaniem Wiesława, to:
I. Ignacy Nowakowski, dziadek, rolnik we wsi Dawidów (parafia Brzozów), w dniu 24.10.1886 r. w parafii Brzozów (gmina Iłów) poślubił Małgorzatę Kalinowską. Ich dziećmi byli:
1. Jan (ur. 20.01.1888 r. Dawidów).
2. Józef (ur. 27.05.1890 r. Dawidów).
3. Marianna (ur. 25.03.1892 r. Dawidów).
4. Julianna (ur. 15.01.1894 r. Dawidów).
5. Antoni (ur. 11.06.1896 Dawidów – zm. 29.07.1981 Warszawa), ojciec Marka Nowakowskiego, mąż Stanisławy Jabłońskiej, która poślubił w dniu 14.07.1927 r. w Sochaczewie.
6. Stefania (ur. 09.03.1900 r. Dawidów), po mężu Kornacka.
7. Edward (ur. 21.04.1902 r. Dawidów).
8. Bronisława (ur. 17.04.1904 r. Dawidów).
9. Stanisław (ur. 03.05.1906 Dawidów) –

IV. Pradziadek jego po linii miecza to JAN Chrzciciel NOWAKOWSKI, prababcia to MARIANNA NOWAKOWSKA z domu “FILIPIAK”

1. Metryka ślubu parafia Brzozów rok 1839, wpis nr 10, Jan Nowakowski, lat 19 (a więc ur. 1820 rok), ślub z Marianną Kuźnicówną, lat 19 (a więc ur. 1820 rok), córką Jana syna Filipa ( Kuźnica / Filipczyk / Filipczak / Filipiak ?) i Marianny z domu Dymków, urodzoną w Michowicach, parafia Troszyn Polski.
Z tego małżeństwa zanotowano urodzenie: Magdalena Nowakowska, urodzona w parafii Brzozów, rok 1850, wpis metrykalny nr 26, oraz zanotowano Zgon w roku 1852, parafia Brzozów, wpis numer 21 (zanotowano – matka o nazwisku “Kuźnica”).

2. Z Marianną Nowakowską z domu Filipczak (Filipczyk?) dzieci:
2.1 Jan Nowakowski miał z małżeństwa z Marianną “Filipczak” syna, to Roch Nowakowski, ur. parafia Sochaczew (AD Łowicz, księga chrztów 1840 rok, akt nr 120).
Roch Nowakowski zmarł w 1843 roku, metryka zgonu, parafia Brzozów, wpis nr 1.
2.2 Katarzyna Nowakowska, ur. 1843 r. parafia Brzozów, wpis metrykalny nr 47.
2.3 Marianna Nowakowska, ur. 1845 r. parafia Brzozów, wpis metrykalny nr 26.
2.4 Piotr Nowakowski, ur. 1847 r. parafia Brzozów, wpis metrykalny nr 20.
# MARIANNA NOWAKOWSKA (z domu “Filipiaków”), zanotowano z aktu zgonu, parafia Brzozów, dnia 29.12.1852 rok, lat 30, “Forczmanka”.

3. Z Teofilą “Filanowską”, poślubioną w dniu 29.01.1853 r. w parafii Brzozów. Dziećmi z tego małżeństwa były:
3.1 Józef Walenty (ur. 09.02.1868 r. Dawidów), w dniu 11.11.1891 r. w parafii Iłów poślubił Mariannę Rogowską.
3.2 Antoni Franciszek (ur. 21.01.1870 Dawidów), w dniu 22.11.1896 r. w parafii Młodzieszyn j poślubił Józefę Imińską.
3.3 Eleonora (ur. 23.01.1872 Dawidów), w dniu 19.01.1890 r. w parafii Brzozów poślubiła Adama Paradowskiego.
3.4 Aniela (ur. 28.06.1874 Dawidów), w dniu 20.02.1895 r. w parafii Brzozów poślubiła Michała Pachniewskiego.

# JAN NOWAKOWSKI, zanotowano z wpisu zgonów parafii Brzozów, rok 1876, dokładna data zgonu 30.01.1876 r., 56 lat, jako syna Krzysztofa i Marianny, pozostawił po sobie wdowę Teofilę Nowakowską z domu “Filipiaków” = Filipiak.

Finalnie na dziś:

https://metryki.genealodzy.pl/index.php?op=pg&ar=2&zs=1244d&se=&sy=3500&kt=1891&plik=17-18.jpg&x=507&y=491&zoom=1.5

V. Prapradziadek Marka Nowakowskiego po linii miecza to KRZYSZTOF NOWAKOWSKI, urodzony ok. 1778 roku. Żoną Krzysztofa Nowakowskiego była Marianna Jaszczak, a ich synem był Jan Chrzciciel Nowakowski (ur. 14.06.1820 Brzozówek, par. Brzozów).

– dane z metryki urodzenia syna Jana Chrzciciela Nowakowskiego, parafia Brzozów (gm. Iłów), księgi urodzeń, dziecko zgłoszone przez ojca Jana Nowakowskiego dnia 15.06.1820 roku, dziecko Krzysztof urodzone dnia 14.06.1820 roku “o godzinie drugiej z południa”.
(metryka urodzenia odszukana osobiście w księgach urodzeń parafii Brzozów w AD Łowicz i przesłana przez uczestnika forum PTG Polskiego Towarzystwa Genealogicznego Mariusza Dąbrowskiego z Ozorkowa).

—

BADANIA GENEALOGICZNE RODZINY PISARZA MARKA NOWAKOWSKIEGO W PROSTEJ LINII PO MIECZU NA DZIŚ ZMUSZONY JESTEM ZATRZYMAĆ NA JEGO PRAPRADZIADKU KRZYSZTOFIE NOWAKOWSKIM, urodzonym ok. roku 1778, ponieważ obecnie nie mam dostępu do wcześniejszych ksiąg metrykalnych rodzinnej parafii Brzozów (gm. Iłów), Mazowieckie (lub innych na dziś nieznanych parafii) gdzie można by było uzyskać jego metryki chrztu / urodzenia z podaniem imienia i miejsca zamieszkania jego rodziców, co pozwoliłoby badania kontynuować.

——————————————————————————-

Co do statusu społecznego rodziny w wieku XIX (zabór pruski, od 1807 Księstwo Warszawskie, od 1815 Królestwo Polskie – zabór rosyjski), na podstawie dotychczas odkrytych metryk kościelnych / wpisach możemy stwierdzić, że byli to, w kolejnych pokoleniach XIX wieku, zacni mieszczanie miasta Sochaczew, oraz wcześniej w pokoleniach XIX wieku opisani jako włościanie – gospodarze (trzeba tu zaznaczyć – przeważająca część szlacheckich rodzin, głównie szlachta czynszowa, zagrodowa, itd. straciła w XIX w. pod zaborem rosyjskim ich prawa i świadomość szlachecką, co było celem zaborcy, z całą siłą walczący z polskością, polskimi tradycjami i polską Historią). Wobec braku dostępu, z rodzinnych parafii, do metrykaliów z XVIII wieku i wcześniej, genealogicznym wyzwaniem byłoby dotarcie do metryk, czy innych dokumentów (grodzkie, sądowe, inne) z dawniejszych wieków, mówiące o ich codziennym życiu i życiu ich przodków.

Celem badania jest nie tylko określenie danych przodków, ale też, z szacunku do pamięci o nich, opisanie ich miejsc pochodzenia, otoczenia, środowiska, lokalnych zjawisk historycznych.

—

3. HISTORYCZNE OPISANIA GNIAZD RODZINNYCH:

Dom Rodzinny, Mała Ojczyzna, świat Dziadków, Pradziadów z XIX wieku to:

“Dawidów” w parafii Brzozów i w obszarze lokalnego miasta Sochaczew, Mazowsze, w dawnej Ziemi Iłowskiej, w Województwie Rawskim.

# Bardzo cenne historyczne opisanie ziemi przodków pisarza Marka Nowakowskiego z XIX wieku i wcześniej, z sięgnięciem do dziejów Ziemi Sochaczewskiej, a nawet do mapy Mazowsza u schyłku XVI wieku (a więc około 1590 roku), gdzie zlokalizowana jest rodzinna parafia i kościół Brzozów koło lokalnego miasta Sochaczewa, w dawnych wiekach otoczone przez starą Puszczę Młodzieską, pełną pachnących borów sosnowych:
https://dwory.rybno.waw.pl/srodow.htm#obraz

Dom Rodzinny DAWIDÓW, parafia Brzozów, historycznie notowany przez:

1. “Nazwy Miejscowe Polski Historia Pochodzenie Zmiany”, PAN Instytut Języka Polskiego Kraków, 1997, tom II C-D, strona 270:
Dawidów, cz. Nowego Brzozowa, dawniej wś, płoc., gm. Iłów: Dawidów 1880 SG I 915; Dawidów 1921 SK I 179; Dawidów, wś 1967 SM 199, Dawidów, -dowa 1980 WUN I 298. – Od im. Dawid, z suf. -ów.

2. “Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego…” Kraków gen. 1880-1902.
O gnieździe rodzinnym DAWIDÓW – Tom I, strona 915:
1.) wieś, pow. sochaczewski, gm. Iłów, par. (parafia) Brzozów.
http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_I/915

2.) O rodzinnej miejscowości, parafii i kościele w BRZOZOWIE – Tom I, strona 424:
BRZOZÓW NOWY, wś. powiat sochaczewski, gmina Iłów, parafia BRZOZÓW. Posiada kościół parafialny, drewniany, erekcyi niewiadomej, w 1827 roku liczył 35 domów i 320 mieszkańców. Parafia BRZOZÓW dekanatu sochaczewskiego, dawniej gąbińskiego, 1802 dusz liczy.
http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_I/424

3.) Mapka z roku 1925, gdzie oznaczono ten DAWIDÓW w parafii Brzozów, na wschód od kościoła Stary Brzozów, na zachód Nowy Brzozów:
https://www.fotosik.pl/zdjecie/267dbba4bbfca8da
Opracował uczestnik forum PTG Polskiego Towarzystwa Genealogicznego “Wiesław_F”:

4.) O rodzinnym kościele św. Andrzeja Apostoła i parafii w Brzozowie, krótki rys historyczny: Parafia powstała prawdopodobnie w 1387 r. z części parafii Iłów. Nie wiadomo kto był fundatorem pierwszego, drewnianego kościoła, można tylko przypuszczać, że chodzi o miejscową rodzinę szlachecką Brzozowskich herbu Belina. W 1603 r. wizytujący parafię biskup poznański Wawrzyniec Goślicki zastał kościół wyposażony w trzy ołtarze ale spustoszony, walący się, z przeciekającym dachem. Niestety, nie było przy nim plebana. Od 1866 r. parafia należała do dekanatu sochaczewskiego.

Obecny kościół wybudował w latach 1852-1857 hrabia Józef Kalasanty Ciechomski. Świątynia została wzniesiona na planie wpisanego w prostokąt krzyża, z wieżą wybudowaną od strony zachodniej. Głównym budulcem były cegły i polne kamienie, z których wykonano potężne przypory, podtrzymujące konstrukcję budynku. Kościół posiada cechy neoromańskie i neogotyckie. Jego fronton zdobią rzeźby z piaskowca, przedstawiające sylwetki: św. Zofii, św. Wiktorii, św. Rocha i św. Andrzeja. Jest to świątynia jednonawowa z wydzielonymi: kruchtą, prezbiterium, zakrystią i chórem. ołtarz główny pochodzi z 1882 r. W polu głównym znajduje się obraz „opłakiwanie Chrystusa pod krzyżem” autorstwa Jana Strzałeckiego. Towarzyszą mu rzeź by Matki Bożej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty. W lewym ołtarzu bocznym umieszczono obraz z XVIII w., przed stawiający św. Annę nauczającą Maryję, ukazaną jako dziewczynkę w różowej sukni, zaś w prawym – obraz św. Rocha oraz niewielki obraz św. Rozalii w zwieńczeniu. Na południowej ścianie świątyni znajduje się obraz św. Andrzeja z pierwszej połowy XVIII w. Uwagę zwracają: ambona i chrzcielnica, pochodzące z pierwszej połowy XIX w., granitowa kropielnica oraz ława kolatorska z datą 1856 i herbem rodziny fundatora. W czworobocznej, murowanej dzwonnicy, wybudowanej w tym samym czasie co kościół, znajdują się dwudziestowieczne dzwony: „Andrzej” i „Roch”.
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski
źródło: https://diecezja.lowicz.pl/parafia/sw-andrzeja-apostola-w-brzozowie/

++

Opisanie lokalnej historii, miejsc, społecznych obyczajów, historycznych zdarzeń, itp.

Do przyszłych analiz proponowane źródła:

1. Zygmunt Gloger i jego “Geografia historyczna ziem dawnej Polski, Kraków 1903” o przodkach Marka Nowakowskiego ojczystej ziemi i dawnego WOJEWÓDZTWA RAWSKIEGO (lata 1462 – 1793)
2. “Atlas historyczny Polski. Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku. Część II Komentarz i indeksy pod redakcją Władysława Pałuckiego, Warszawa, 1973, PAN # Brzozów Stary, gąb., brzozów, F 3
3. “Akta Komisji Skarbowej, taryfy podymnego z lat 1789 i 1790 dla całego Mazowsza” AGAD Warszawa
4. “Taryfy podymnego z 1789-1791 r. i spisy ludności z 1787-1791 r.” AGAD Warszawa
5. “Kalendarium wydarzeń hist. na Ziemi Sochaczewskiej Dzieje ziemi sochaczewskiej w pigułce, począwszy od czasów najdawniejszych.”
6. “Dzieje Sochaczewa i Ziemi Sochaczewskiej. pod red. Stanisława Russockiego” Warszawa: Książka i Wiedza, 1970.
7. “Z Ziemi Sochaczewskiej” Aleksander Turczyk, Sochaczew: 2002.
8. Spisy Ludności – GenBaza, Poczekalnia, SZwA i inne
9. Lokalne Księgi Sądowe i Grodzkie
10. Inne źródła, np:
# Rejestry Poborowe (specjalne podatki na cele wojenne), rejestry podymnego i pogłównego z XVII w., taryfy dymów z lat 1789-1790, oraz sporządzone w układzie parafialnym wykazy płatników dziesięcin z ostatniej ćwierci XVIII w.
# Wizytacje diecezjalne przeprowadzane w Polsce na mocy uchwał soboru trydenckiego kilkakrotnie, począwszy od schyłku XVI w. Akta tych wizytacji, zawierające wiele cennych informacji różnego charakteru, zachowały się mniej lub więcej kompletnie w archiwach diecezjalnych.
# Informacje osadnicze zawarte w księgach sądowych grodzkich i ziemskich # Kartoteka Słownika historyczno-geograficznego Mazowsza średniowiecznego, przygotowywanego przez A. Wolffa i A. Borkiewicz-Celińską oraz nielicznym mazowieckim księgom sądowym z XV w., ogłoszone drukiem.
# Rękopiśmienne wyciągi I. Kapicy Milewskiego z ksiąg sądowych północno-wschodniego Mazowsza.
# Lustracje królewszczyzn – dzieje zagospodarowania miast i wsi królewskich, częściowo wydane już drukiem i opracowane krytycznie z rewizją listów, czyli nadań królewszczyzn, której protokóły w sposób istotny uzupełniają lustracje.
# Inwentarze starostw, sporządzane głównie przy zmianach ich posesorów. Poprzedziły je inwentarze dochodów z dóbr książęcych, spisywane w związku z wcieleniem lenna mazowieckiego do Korony – wykorzystano je do kontroli stanu własności, a towarzyszące im często rejestry czynszów książęcych — jak np. rejestr czynszów pisarstwa warszawskiego, czy wcześniejsze z przełomu XV i XVI w. wykazy czynszów z dóbr książęcych, które posłużyły do wyrywkowej kontroli osadnictwa.
# Księgi uposażeń i inwentarze dóbr kościelnych.
# Niedrukowane akta kapituły płockiej i materiały do dziejów kolegiaty pułtuskiej.
# Inwentarz dóbr biskupstwa płockiego z 1650 r. – szczególnie cenne wiadomości osadniczych dla miast i wsi biskupich.
(# z Atlasu Historycznego Polski Mazowsze w Drugiej Połowie XVI wieku, Instytut Historii PAN, 1973 r).

 

---

 

= stan badań na dzień 20.12.2022 r.

0